Viêm xoang có thể gặp ở trẻ em kể cả trẻ sơ sinh. tuy nhưng tần suất rất hiếm, khoảng 0,1% trong tổng số các bệnh nhân bị viêm xoang và viêm xoang ở trẻ sơ sinh thiết yếu là viêm tuần hoàn xoang sàng.
Viêm xoang ở trẻ em khác gì với đối tượng lớn?
Viêm xoang trẻ em khác với người lớn, đây không phải là người lớn thu nhỏ mà ở lứa tuổi này tuần hoàn xoang đang trong giai đoạn tạo thành và tiến triển. Tuần hoàn xoang mặt bắt đầu được tạo thành từ tuần thứ tư của thời kỳ bào thai, xuất phát từ một tế bào sàng. Tế bào sàng tiến triển xâm lấn vào các xương để tạo thành các xoang không giống nhau như xâm lấn vào xương trán tạo xoang trán, xâm lấn xương hàm trên tạo xoang hàm và xâm lấn vào xương bướm để hình thành xoang bướm. chính vì vậy các xoang có liên hệ mật thiết với nhau nên hay bị viêm nhiều xoang cùng một lúc. Xoang sàng có ngay từ khi trẻ ra đời nhưng những các xoang khác được tạo thành dần: xoang hàm có lúc trẻ 3-4 tuổi, xoang trán và xoang bướm chỉ biểu hiện khi trẻ được 7- 8 tuổi. tuần hoàn xoang chỉ hoàn thiện ở người 20 tuổi.
Kích thước các xoang của trẻ rất nhỏ, đôi lúc mới đơn thuần là một rãnh hằn vào xương làm cho việc chẩn đoán bệnh gặp nhiều trở ngại vì các triệu chứng thường không cổ điển và khó khai thác được chuẩn xác.
Trẻ nào thường bị viêm xoang?
Trong các thập niên gần đây, bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp trên ở trẻ em có xu hướng tăng thêm, hay gặp nhất là các trẻ có cơ địa dị ứng hoặc sống trong môi trường ô nhiễm, hít phải khói thuốc lá thụ động, hơi khói của các khu công nghiệp, bếp than..., sự giảm dần của diện tích cây xanh trong môi trường sống. Tỷ lệ viêm xoang ở trẻ em lên tới 1,7% số bệnh nhân bị mắc bệnh tai mũi họng học đường (điều tra của cơ sở ý tế Tai mũi họng Trung ương năm).
Tỷ lệ trẻ em trai mắc bệnh viêm mũi xoang tương đương với trẻ em gái (trai là 54%, gái là 46%).
Phân biệt viêm xoang với viêm đường hô hấp trên
Khiến cho thế nào để phân biệt trẻ bị viêm xoang với một đợt viêm đường hô hấp trên cấp tính vì trong một năm trẻ có khả năng mắc từ 6-8 lần? Chẩn đoán viêm mũi xoang ở trẻ nhỏ thiết yếu dựa vào dấu hiệu lâm sàng lúc thăm khám. Biến diễn và thể hiện bệnh như sau:
Sau một đợt viêm mũi họng cấp kéo dài trên 1 tuần (viêm nhiễm đường hô hấp trên chỉ kéo dài trung bình 5-7 ngày là hết), trẻ vẫn còn sốt nhẹ, đối tượng mệt mỏi, xì mũi màu vàng, xanh đặc, có mùi hôi. Trẻ luôn luôn có cảm giác chảy đờm từ mũi xuống họng nên thường bị ho, nhất là ban đêm khi ngủ. Hơi thở hôi và dễ nôn oẹ. Trẻ bú không được dài hơi như khi đang khỏe do tắc mũi. Trẻ hay quấy khóc, thở ngáy, ngủ không ngon giấc, mệt mỏi kèm theo hốc mắt có quầng thâm. Trẻ lớn hơn hay phàn nàn bị đau đầu nặng mặt, dễ buồn ngủ. Đôi lúc trong đợt viêm cấp mặt trước của má bị sưng nề đỏ, ấn đau hoặc có xuất hiện sưng nề, đóng bánh ở góc trong ổ mắt do tình trạng viêm xoang sàng rò mủ ra ngoài da.
Khám bệnh thấy hiện tượng niêm mạc mũi bị phù nề, xuất tiết nhiều dịch, khe giữa đọng nhiều mủ vàng xanh. Một số trường hợp viêm mũi xoang lâu ngày dẫn đến tạo thành polip mũi. Tổ chức V.A ở trần vòm trong hiện tượng quá phát và đọng mủ.
Quan sát họng miệng thấy mủ vàng xanh bám đầy thành sau họng xuống tận dưới hạ họng.
Màng tai thường dày đục và lõm, một số trẻ có tình trạng tắt nghẽn dịch trong hòm tai-viêm tai giữa thanh dịch - do sự thông khí kém giữa tai và mũi họng.
Chụp Xquang xoang thường như phim Blondeau, Hirtz chỉ phân vân tiến hành khi hoài nghi có di chứng của viêm xoang do ảnh hưởng trầm trọng của tia chụp với trẻ nhưng thực sự cũng khó nhận định hiện tượng viêm xoang của trẻ trên hai phim này vì mặt trước của xoang bị các mầm răng tắt nghẽn. Nếu thấy thật quan trọng chỉ nên chụp phim cắt lớp vùng xoang để nhận định chuẩn xác hiện tượng của bệnh.
Khi trẻ bị viêm xoang cần điều trị như thế nào?
Chữa trị nội khoa là chính từ 4-6 tuần với kháng sinh toàn thân nhóm b lactam hoặc macrolid kết hợp với thuốc chống viêm, giảm phù nề, chống dị ứng.
Tại chỗ dùng các thuốc nhỏ mũi nhóm co mạch, chống viêm, giảm xuất tiết để làm cho thông thoáng lỗ dẫn lưu xoang.
Xác định phẫu thuật chỉ đặt ra khi chữa trị nội khoa sau 6 tháng thất bại hoặc có những biến chứng của viêm xoang theo xác định chặt chẽ của các thầy thuốc chuyên khoa tai mũi họng.
